Używanie tych terminów może sprawiać trudność i wprawiać w zakłopotanie, gdy zwracamy się do osoby duchownej. Oto nasz poradnik.
Proszę księdza
Kapłan (prezbiter) w Kościele katolickim to mężczyzna, który przyjął sakrament święceń w stopniu prezbiteratu. Należy do duchowieństwa hierarchicznego Kościoła (obok diakonów i biskupów). Prezbiter przewodniczy liturgii, odprawia msze, słucha spowiedzi, ma prawo udzielać sakramentów oraz sprawować władzę w Kościele (np. jako proboszcz).
Kapłani przyporządkowani są do poszczególnych diecezji, której zwierzchnikiem jest dany biskup. Jeśli czasem ksiądz nie przynależy do żadnej diecezji, oznacza to, że wywodzi się z instytutu życia konsekrowanego i ma swojego własnego przełożonego.
Do prezbiterów zwyczajowo zwracamy się per „księże”, „proszę księdza”.
Uwaga! Także do księży innych obrządków katolickich oraz innych wyznań (np. prezbiterów Kościoła greckokatolickiego i Kościoła prawosławnego, którzy mogą mieć własne rodziny).
Brat czy ojciec
Braćmi (zakonnikami) nazywamy członków zakonów i zgromadzeń zakonnych. Natomiast do tych zakonników, którzy przyjęli także sakrament święceń w stopniu prezbiteratu (kapłanów) często zwracamy się per „ojcze”.
Ta tradycyjna forma nazywania kapłanów wywodzących się z zakonów wzięła się z potrzeby odróżniania zakonników, będących jednocześnie księżmi. Ponieważ obecnie większość zakonników jest także prezbiterami, możemy spotkać się z określeniami takimi jak: ojcowie franciszkanie lub ojcowie dominikanie.
Kto jest mnichem?
Często wymiennie używa się określeń mnich i zakonnik (brat, ojciec), choć istnieje pewna różnica. Mnisi (a także mniszki) to członkowie monastycznych wspólnot katolickich i prawosławnych. Reguły mnichów charakteryzują się zwykle klauzurową formą życia (unikanie wychodzenia poza teren klasztoru), próbą oddalenia się od świata, modlitwą kontemplacyjną i stałością miejsca (tzw. stabilitas loci – mnisi zazwyczaj nie zmieniają opactwa lub klasztoru, do którego wstąpili).
Mnichami nazywamy więc dla przykładu: braci kartuzów, kamedułów, benedyktynów, trapistów. Mniszkami zaś siostry benedyktynki, cysterki, kamedułki, norbertanki, karmelitanki bose, klaryski czy dominikanki klauzurowe. Do mnichów zwracamy się per „bracie” lub per „ojcze”, jeśli są kapłanami.
Brat zakonny
Brat zakonny, konwers – tego określenia używamy dla zakonników, którzy nie przyjmują sakramentu święceń. Są oni pełnoprawnymi członkami swojej rodziny zakonnej, które we wspólnocie żyją ślubami ubóstwa, czystości i posłuszeństwa.
Tłumaczenie zaadaptowane z artykułu opublikowanego w hiszpańskiej edycji portalu Aleteia.